پاورپوینت ساختمان واژه ( ساده - مشتق - مرکب - مشتق مرکب) (pptx) 31 اسلاید

دسته بندی : پاورپوینت

نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد اسلاید: 31 اسلاید

قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :

بسم الله الرحمن الرحیم آ ب س ص ق ف ع ه ج ی ل ن م ک ط ر و ساختمان واژه کتاب درسی زبان فارسی واژه ها از نظر ساخت به دو نوع تقسیم می شوند: 1)ساده : واژه هایی که تنها یک تکواژ داشته باشد/گوسفند، بیابان،خوش،هوا،گنجشک،ابریشم. 2)غیرساده : واژه ای است که بیش از یک جزء دارد و بر سه نوع است: الف)مرکّب: آن است که از دو تکواژ آزاد یا بیشتر تشکیل شود/چهارراه،یک رنگ،میان وند،دوپهلو،سه گوش،گلاب پاش،مداد پاک کن. ب)مشتق: واژه ای است که از یک تکواژ آزادو یک یا چند وند تشکیل شود/دانشمند،رفتن،گفتار،دردمند، آمیزه، خوبی ، کمانک، بهاره. پ)مشتق-مرکّب: واژه ای است ک ویژگی مرکّب و مشتق را با هم داشته باشد/هیچ کاره، نوجوانی ، دانشسرا، ناخودآگاه، کشت وکشتار، حلقه به گوش، سرتاپا، سه گوشه. چند نکته در مورد انواع واژه 1) درواژه های غیرساده؛ هیچ تکواژی نمی تواند در میان اجزای تشکیل دهنده ی واژه قرار گیرد، مثلاً در واژه های خوش نویس ،کتابخانه، دانشسرا، دو پهلو، سه گوشه و امثال آن، آوردن گروه های اسمی وابسته دار،تنها به این شکل درست است : خوش نویس ها ، این خوش نویس، کدام خوش نویس؟ خوش نویس ممتاز کتابخانه ها، این کتابخانه ها، کدام کتابخانه ها؟ کتابخانه ی عمومی. امّا به شکل های زیر یا مانند آن نمی توانند بیاید: خوش ها نویس ، خوش این نویس و .... اگر بتوان در میان دو تکواژ، تکواژ دیگری قرار داد ، این امر نشان می دهد که تکواژها از هم جدا هستند؛مثل: گِل سرخ←گلی سرخ، گل های سرخ. گل بنفشه←گل های بنفشه. این ملاک را می توان در تشخیص واژه های ساده از غیر ساده به کار برد. 2) اجزای واژه های غیر ساده گاه آن چنان یا هم ادغام می شوند که تشخیص ساده از غیرساده ممکن نیست؛مثلاً می دانیم که«دشوار» از دو جزء «دش+وار» ساخته شده است امّا امروزه این نوع واژه ها از نظر اهل زبان ، ساده به شمار می آیند؛ چون اهل زبان پیشینه ی باستانی زبان را در نظر نمی گیرند ؛ بنابراین ، واژه هایی مثل تابستان ، دبستان، زنخدان و... را باید ساده به حساب آورد. در موارد مشابه نیز وضعیّت امروزِ واژه ها مورد نظر است نه شکل تاریخی آنها. 3) مجموع مضاف و مضافٌ الیه یا صفت و موصوف یا ترکیب های ترکیب های عطفی 3) مجموع مضاف و مضافٌ الیه یا صفت و موصوف یا ترکیب های ترکیب های عطفی، با هم تشکیل یک کلمه می دهند ، نه بیشتر؛مثلاً پسرِ دایی ، چلو و کباب و کارِ دستی. در این ترکیب ها تکواژ میانی ( وند) به تدریج حذف می شود ، یعنی این واژه ها پس از مدّتی به صورت : پسردایی، چلوکباب و کاردستی در می آیند.