پاورپوینت علوم و فنون ادبی درس دوازدهم قافیه (pptx) 12 اسلاید

دسته بندی : پاورپوینت

نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد اسلاید: 12 اسلاید

قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :

علوم و فنون ادبی موسیقی شعر درس دوازدهم قافیــــــه یکی از بایسته های شعر که بر بار موسیقایی و خوش آهنگی آن می افزاید قافیه است. قافیه به زیبایی شعر می افزاید و گوش را نوازش می دهد. قافیه به شعر استحکام می بخشد. مهمترین تأثیر قافیه در شعر « تکمیل وزن » است. قافیــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــه اگر در شعری قافیه را تغییر دهیم، شعر زیبایی و خوش آهنگی اوّل را از دست می دهد مثال : یارب، سببی ساز که یارم به سلامت باز آید و برهاندم از بند ملامت یارب ، سببی ساز که یارم به سلامت باز آید و برهاندم از بند سرزنش همانطور که می بینیم، با آن که تقریباَ همه واژگان یکسان هستند، امّا فقط با تغییر واژه ی قافیه ، ضرباهنگ موسیقایی و طنین پایانی را از دست داده ایم. قافیه و ردیف در شعر سرو چمان من چرا میل چمن نمی کند همدم گل نمی شود، یاد سمن نمی کند شب عاشقان بی دل، چه شبی دراز باشد تو بیا کز اوّل شب ، در صبح باز باشد ردیف : کلمه یا کلماتی است که بعد از واژه ی قافیه ، عیناَ ( از نظر لفظ و معنی ) تکرار می شود. قافیه : واژه هایی که حرف یا حروف آخر آنها مشترک باشد. حروف قافیه : حرف یا حروف مشترکی که در آخر واژه های قافیه می آید. بنمای رُخ که باغ و گلستانم آرزوست بگشای لب که قند فراوانم آرزوست ردیف : آرزوست قافیه : گلستانم / فراوانم حروف قافیه : انم چنین داد پاسخ فریدون که تخت نماند به کس جاودانه نه بخت ردیف : ندارد قافیه : تخت / بخت حروف قافیه : ــَ خت ای دوست، شکر بهتر یا آن گه شکر سازد؟ خوبیّ قمر بهتر یا آن که قمر سازد؟ ردیف : سازد قافیه : شکر / قمر حروف قافیه : ــَ ر قواعد قافــــــــــــــــــیه حدّاقل حروف مشترک لازم برای قافیه، تابع دو قاعده است : قاعده 1 : هر یک از مصوّت های / ا / ، / و/ به تنهایی اساس قافیه قرار می گیرند. صبا به لطف بگو آن غزال رعنا را که سر به کوه و بیابان تو داده ای ما را در بیت ذکر شده واژه های «رعنا » و « ما » کلمات قافیه هستند و حرف مشترک آنها مصوّت / ا / است سال ها دل طلب جام جم از ما می کرد و آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می کرد ردیف : می کرد قافیه : ما / تمنّا حروف قافیه : مصوت بلند / ا / طبق قاعده 1 ای چشم تو دل فریب و جادو در چشم تو خیره چشم آهو ردیف : ندارد قافیه : جادو / آهو حروف قافیه : مصوت بلند / و / طبق قاعد 1 یار بد مار است هین بگریز از او تا نریزد بر تو زهر، آن زشت خو ردیف : ندارد قافیه : او / زشت خو حروف قافیه : مصوت بلند / و / قاعده ی 2 : گاهی یک مصوّت با یک صامت پس از خود قافیه می سازد: مصوّت + صامت ( + صامت ) : کی شعر تر انگیزد خاطر که حزین باشد؟ یک نکته از این معنی گفتیم و همین باشد ردیف : باشد قافیه : حزین / همین حروف قافیه : ـین ( مصوّت + صامت ) طبق قاعده 2 کسی دانه ی نیک مردی نکاشت کزو خرمن کام دل برنداشت ردیف : ندارد قافیه : نکاشت / برنداشت حروف قافیه : اشت ( مصوّت + صامت + صامت ) طبق قاعده 2 نکونام و صاحب دل و حق پرست خط عارضش خوش تر از خطّ دست ردیف : ندارد قافیه : حق پرست / دست حروف قافیه : ــَ ست ( مصوّت +صامت+صامت) قافیــــــــــــــــــــه درونی بعضی از شاعران برای غنی تر کردن موسیقی شعر، گاه در درون مصراع ها نیز قافیه می آورند که به این شیوه قافیه درونی گفته می شود. یار مرا،غارمرا،عشق جگرخوار مرا یار تویی،غارتویی، خواجه نگه دار مرا روح تویی،نوح تویی،فاتح و مفتوح تویی سینه ی مشروح تویی، بر در اسرار مرا در رفتن جان از بدن،گویند هر نوعی سخن من خود به چشم خویشتن،دیدم که جانم می رود مرده بدم زنده شدم،گریه بدم خنده شدم دولت عشق آمد و من دولت پاینده شدم دیده ی شیرست مرا، جان دلیر است مرا زَهره ی شیرست مرا،زُهره ی تابنده شدم