پاورپوینت پایه های آوایی همسان 2 درس 8 علوم و فنون ادبی یازدهم (pptx) 24 اسلاید

دسته بندی : پاورپوینت

نوع فایل : PowerPoint (.pptx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد اسلاید: 24 اسلاید

قسمتی از متن PowerPoint (.pptx) :

درس هشتم علوم و فنون ادبی (2) پایه های آوایی همسان (2) در درس گذشته با دو نمونه از پایه های آوایی همسان، آشنا شدیم. اکنون، وزن های همسان را فرا می گیریم. غمش در نهان خانة دل نشیند به نازی کهل یلی به محمل نشیند پس از خوانش درست بیت و درک موسیقی آن، مرز پایه های آوایی آن را مشخّص کرده ایم. هر مصراع این بیت از چهار پایة همسان تشکیل شده است. وزن این بیت «فعولن» (ت تن تن) است. برای اینکه نظم هجاها را بهتر نشان دهیم، نشانه های هجایی هر پایه را مشخّص می کنیم. به برُش پایه های آوایی و نشانه های هجایی بیت زیر، توجّه کنید: خدایا به خواری مران از درم که صورت نبندد دری دیگرم نظم و چینش هجاهای این بیت در هر پایه، با نمونة قبلی یکسان است؛ هر دو بیت با یک آهنگ و وزن سروده شده اند و هجاهای کوتاه و بلند آنها به صورت یکسان ازپی هم آمده اند؛ امّا تعداد هجاهای پایۀ چهارم این دو بیت با هم تفاوت دارند. به بیان دقیق وزن این بیت «فعولن فعولن فعولن فعل» است. است، در این بیت یک هجا از پایة آخر حذف شده است. در هریک از وزن های همسان، ممکن است یک هجا یا بیشتر از پایان آن حذف شود؛ گاهی هم یک پایه، به صورت کامل حذف می شود؛ یعنی هر مصراع، به جای چهار پایه، سه پایه دارد. افزون بر آنچه تاکنون از اوزان همسان گفته ایم، پایه های آوایی همسان دیگری در وزن شعر فارسی وجود دارد؛ برای نمونه به نظم هجاها و پایه های همسان این بیت توجّه کنید : یار شدم یار شدم با غم تو یار شدم تا که رسیدم بر تو، از همه بیزار شدم تقسیم هجاهای این بیت، به دسته های چهار تایی، نظمی همسان ایجاد می کند. به شعر زیر، دقّت کنید. تو حکیمی تو عظیمی تو کریمی تو رحیمی تو نمایندۀ فضلی تو سزاوار ثنایی بیت بالا از پایه های آوایی همسان تشکیل شده است؛ امّا چینش نشانه های هجایی آن متفاوت است؛ همین موضوع سبب می شود که وزن واژة دیگری پدید آید. خودارزیابی بیت‌های زیر را متناسب با پایه‌های آوایی تفکیک کنید، سپس وزن و نشانه‌های هجایی هریک را در خانه‌ها جای دهید؟