تحقیق بررسی و تحلیل محتوای کتاب علوم چهارم مقطع ابتدایی با تکنیک ویلیام رومی (docx) 1 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 1 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

گردآورنده: بررسی و تحلیل محتوای کتاب علوم چهارم مقطع ابتدایی با تکنیک ویلیام رومی چکیده.........................................................................3 مقدمه..........................................................................4 روش پژوهش................................................................7 یافته های پژوهش............................................................7 بحث و نتیجه گیری...........................................................15 منابع...............................................................................16 چکیده: هدف از تحقیق حاضر، بررسی و تحلیل محتوای کتاب علوم چهارم مقطع ابتدایی با تکنیک ویلیام رومی بوده است. بر اساس اين تحليل، ضریب درگیری دانشآموزان در سه مؤلفهی «متن»، «پرسش» ،« تصویر»های کتاب بر اساس چهار فرضیه مورد توجه قرار گرفته شده است. جامعه آماري تحقیق شامل تمام محتواي كتاب علوم تجربي پايه چهارم ابتدايي که برابر با جامعه مورد مطالعه انتخاب گرديده است. روش تحقیق، از نوع تحلیلی بوده و برای بررسی دادهها و اطلاعات از ارزشهای مناسب آمار توصیفی مانند: فراوانی، درصد، رسم نمودار، محاسبه ضریب درگیری در هر فصل برای متن پرسشها و تصاویر، و نیز محاسبه ضریب نسبی در هر فصل برای اجزاء محتوا، و سپس محاسبه ضریب درگیری دانشآموزان با کل متن تصاویر و کل پرسشها استفاده شده است. که نتایج نشان داده: متنها و پرسشهای ارائه شده در کتاب بر خلاف تصاویر فعال است و محتوای کتاب علوم چهارم ابتدایی ارزش پژوهشی و تفکر کمتری دارد و همچنین جملات لفظی آن از جملات درکی بیشتر است.         مقدمه يكي از فاكتورهاي اصلي آموزش مدرسهايي برنامههاي درسي هستند که به انحاي مختلف بر روند آموزش چه به صورت آشكار و چه به صورت پنهان تاثير ميگذارند(بریددرمن، 2009: 40).  از برنامههای درسی در سطح ابتدايي، آموزش علوم است که به عنوان يكي از مهمترين برنامههاي درسي كه در كشورهاي مختلف ارايه ميشود مدنظر قرار ميگيرد (داویس و همکارانش1 ،2010: 207؛ بادر و ویتچ2 ، 2008: 6) در اين برنامه درسي كه با اسامي مختلفي مانند آموزش علوم تجربي، ارتباط با طبيعت، آموزش پايداري و محيط زيست، ارتباط با اجسام و امثال آن در نظر گرفته ميشود تجربه مستقيم دانشآموز در ارتباط با اين آموزش در اولويت اهداف ارايه اين برنامهی درسي قرار دارد(بارمن 3،2007: 60؛ بالاجثی 4،2009: 114) که شامل مطالبي در ارتباط با دانش زمينشناسي، زيستشناسي، فيزيك، شيمي، و بهداشت است (قاسمي و همكاران،40،1387) که در چند دهه اخير، هيچ يک از موضوع‌هاي درسي در سطح جهاني، به اندازه دروس علوم تجربي دچار تغيير و تحول نشده است. گرچه محتواي درسي علوم تجربي به خودي خود به دليل پيشرفت فزاينده علم و دانش بشري، روز به روز جديدتر و حجيمتر مي‌شوند. ويژگيهای عصر کنونی ايجاب مي‌كند تا برنامه‌های آموزشی علوم تجربي  به نحوی ساماندهی گردند تا با بهره‌گيري از آنها، همة تواناييهای شناختی و شخصيتی دانش‌آموزان رشد کرده و فراگيران با برخورداري از مزاياي علوم و فناوري، توانمنديهای لازم برای رويارويي با تحولات جديد را کسب نمايند، و فعالیتهای دانش‌آموزان را متناسب با هدفهای درس در مسیر صحیح پیش ببرند(هارلن ،1999) و تلاش ميشود تا زمينه هر چه بيشتري براي دانشآموزان فراهم گردد تا آنها تجربههاي بلافصل خود را در ارتباط با محيط اطراف خود و اجسام فيزيكي به سطح عمل برسانند(اگن و مین 5،2010:147؛کروک 6،2011 :3-9) و از اهداف مهم آن در سالهاي اخير پرورش يادگيرندگان فعال در كلاس درس است (طالبزادهنوبریان و همکاران، 1390: 216) که در اجراي برنامه درسي بايد مورد توجه قرارگیرد (رومنس و ویتال،2011: 545-554). از عواملی كه در ايجاد كردن يك كلاس درس فعال و كارآمد مؤثر هستند مانند: تعداد دانشآموزان در هر كلاس، دانش تخصصي معلمین، تسلط معلمان بر روشهاي تدريس فعال، و ارايه محتوا درسي به صورت فعال است (طالبزادهنوبریان و همکاران، 1390: 216). براي دستيابي به اين امر مهم بايد عوامل چند بعدي كه بر دستيابي به اين اهداف تاثيرگذار هستند بررسي گردد و اطمينان از اين تناسب، نياز به بررسي و تحليل محتوا دارد گرچه در رابطه با كتابهاي درسي تحليلهاي مختلفي را ميتوان انجام داد (کال و همکارانش ،1386: 615) اما يكي از اين تحليلها كه براي برنامهريزان درسي، مؤلفين و تصميمگيرندگان برنامههاي درسي بسيار مفيد و ضروري است، همان تحليل محتوايي است(يارمحمديان، 1388: 149) که از مباحث كاربردي است كه پژوهشگران با استفاده از اين روش، به وارسي داده‌هاي خود مي‌پردازند (رضوی،1389) و كمك ميكند تا مفاهيم و اصول، نگرشها، باورها، و كليه اجزاي مطرح شده، در قالب دروس كتاب مورد بررسي علمي قرار گیرد و با اهداف برنامه درسي، مقايسه و ارزشيابي شوند(يارمحمديان، 1388: 149). محتواي برنامهي درسي از يك طرف ميتواند يادگيرنده را براي تفكّر و تعقل در مسائل آماده كند (روش اکتشافی و فعّال7) و از سویی او را به حفظ كردن مطالب و خمودگي فكري (روش غيرفعّال) بكشاند (موسيپور ،1382:127). در حقیقت روش آموزش در دوره ابتدايي و براي كودكان اين سنين كار كردن مستقيم دانشآموزان با امور و اشيا است یعنی استفاده از روشهاي آموزش به صورت فعال مي باشد(مارلین 8،2008: 484-495). انتخاب محتوا، به اين پرسش پاسخ ميدهد كه چه چيزي بايد آموخته شود؟ از اين رو  نقش كتاب درسي و فراهمكردن امكانات و شرايط مناسب براي ايجاد تغييرات مطلوب در رفتار دانشآموزان از طريق فرآيند ياددهي - يادگيري است. از اين نظر، محتواي برنامه درسي از نظر نقشي كه در تحقق اهداف ايفا ميكند، از اهميت خاص برخوردار است. از آن جا كه برنامهريزي، تدوين، تغيير و روزآمد كردن كتب درسي يكي از الزامات نظام آموزشي است، تحليل و بررسي علمي آن اهميت مضاعف دارد. (سالورخدادادی، پورشافعی و آیتی،1388: 2). در اين راستا يكي از فاكتورهايي كه در طي دهه اخير بسيار آبستن تغييرات زيادي بوده است كتابهاي درسي ميباشد كه هم از لحاظ متون درسي و هم از جانب تصاوير استفاده شده در اين كتابها تغييرات زيادي را به خود ديدهاند و بايد اذعان نمود كه همه اين تغييرات با هدف هرچه فعال نمودن دانشآموزان در كلاس درس انجام شده است و حساسیت تحلیل محتوا زمانی بیشتر میشود که بدانیم در اکثر موارد کتاب درسی نه تنها به عنوان تنها رسانه آموزشی است که در فرآیند یاددهی و یادگیری در اختیار معلم قرار میگیرد بلکه مطالب نوشتاری تدوین شده برای کودکان اعم از ادبیات، کتابهای درسی، داستانی و تصویری مهمترین منبع تقویت انگیزه پیشرفت آنهاست(قضاوی و همکاران،1389). تحلیل محتوای کتابهای درسی مورد توجه پژوهشگران بسیاری بوده است و با توجه به اینکه علوم تجربی یکی از دروس پایه در ابتدایی می باشد و باتوجه به پیشرفتهای روز که همه روزه در مورد این درس انجام میگیرد، نیاز به تحول و تغییر در کتابها احساس میشود. با اين همه بررسي نتايج آزمونهايي مانند تيمز نشان دهنده آن است كه عملكرد دانشآموزان ايراني در دروس علوم تجربي و رياضي در دوره ابتدايي مناسب نبوده و بيشتر دانشآموزان توانايي پاسخ به سؤالات كاربردي، قضاوتي و تركيبي را ندارند و در مهارتهايي هم چون ساختن فرضيه و حل مسأله در مرتبه پايينتري قرار دارند( مارتين ،2008). بررسي روندهاي آموزش علوم در كشورهاي مختلف نشان ميدهد كه اغلب كشورها مانند امريكا و انگلستان و استراليا تغييرات زيادي را در سياستگذاريها آموزشي در اين برنامه درسي انجام دادهاند(بایرد و المن،2007: 663-672؛ کیلی و فولتس،2009: 39-44) و از سير آموزش و اجراي برنامه درسي آموزش علوم به صورت معلم محوري و ارزشيابي آن به صورت مداد كاغذي كه انفعال دانشآموزان را در پي خواهد داشت به سمت آموزش برنامه درسي آموزش علوم به صورت فعال و ارزشيابي آنها به صورت آزمونهاي عملكردي و سنجش به صورت كارپوشه گرايش پيدا كردهاند(رومنس و وایتل،2011:545-554). بررسي تطبيقي کتابهاي درسي و راهنماي معلم علوم دوره‌ابتدايي ايران و آمريکا نشان داده است که اهداف درسي کتابهاي علوم دوره‌ابتدايي ايران در سطح کاربستن 14 درصد بيشتر از اهداف درسي کتابهاي علوم دوره‌ابتدايي آمريکا اعلام شده، ولي در کتابهاي درسي آمريکا موقعيتهاي بيشتري براي عملي ساختن آموخته‌هاي فراگيران فراهم گرديده و به پرورش تفکر واگرا تا حدود زيادي به سطوح حافظه شناختي و تفکر ارزشياب نيز توجه شده و موقعيتهاي متنوع و فراواني براي درگير ساختن دانش‌آموزان در فعاليتهاي يادگيري فراهم آورده است، (قادري، 1379). اين تغييرات عمده حاصلي جز گرايش دانشآموزان به فعاليت بيشتر و سوق نحوه آموزش در درس علوم  از معلم مركزي به دانش آموز محوري نخواهد داشت(استفانیچ 9، 2010: 13-22). يافته‌هاي دو پايان‌نامه تحصيلي و سه طرح پژوهشي که محتواي کتابهاي درسي دوره‌ابتدايي را تحليل و از معلمين نيز در اين مورد نظرخواهي نموده‌اند، مورد مطالعه قرار گرفته است. با وجودي که در طرحهاي پژوهشي اين گروه دلايلي بر متناسب بودن متن درسها با اهداف و فعال بودن محتواي کتابهاي علوم‌تجربي دوره‌ی ابتدايي وجود دارد و مشاهده شاخصهايي با مصاديق کاربردي نيز از ويژگيهاي اين کتابهاي محسوب شده (ابراهيمي، 1379). شاهمحمدی(1388) تحقیقی تحت عنوان تحلیل محتوای کتابهای علوم تجربی پایههای چهارم و پنجم ابتدایی با استفاده از روش ویلیام رومی و نظرسنجی از معلمان انجام داده است که نتایج نشان داده تصاویر و نمودارهای کتاب علوم پایه چهارم به دانشآموزان در درگیری فعال با متن کمک میکند و متن کتاب دانشآموزان را به تحقیق و پژوهش دعوت کرده و به شیوه فعال ارائه شده است. در تحليلي كه توسط حج‌فروش(1380) در مورد كتابهاي علوم انجام يافته چنين نتيجه گيري شده است كه، وجود طرح مطالبي درباره پرورش مهارتها، وجود سؤالات و فعاليتهايي که دانش‌آموزان را در موقعيتهاي مبهم و خلاقيت برانگيز قرار دهد، وجود سؤالات يا فعاليتهايي که يافتن پاسخ و حل آنها مستلزم به کارگيري مراحل کاوشگري، پژوهش و حل مسأله، تفکر نقاد، تفکر واگرا و پردازش اطلاعات باشد را لازم میداند.درخشنده(1378) در تحقیقی تحت عنوان تحلیل محتوای علوم تجربی جدید التألیف پایههای چهارم و پنجم ابتدایی در جوامع شهری، روستایی و عشایری استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از روشهای کلوز، فرای، رومی، مک لافلین و گانیک به نتایج زیر دست یافته است: با توجه به فرمول رومی میزان دعوت به پژوهش محتوای درس علوم تجربی پایه چهارم در سطح بسیار مطلوب است و میزان توانایی به تفکر واداشتن تصاویر موجود در کتاب علوم تجربی چهارم ابتدایی توانایی به تفکر واداشتن تصاویر بسیار مطلوب است. فتحی واجارگاه (1372) نیز در پژوهش خود تحت عنوان «ارزشیابی شیوهی ارائهی محتوای کتب تجربی(پایههای دوم تا پنجم) دورهی ابتدایی با استفاده از روش رومی» پرداخته است. به‌اين منظور نحوه ارائه محتوا (متن، پرسش، تكليف، تصوير و نمودار) در كتب درسي مورد بررسي قرار گرفتند. بررسيهاي انجام شده نشان داده كه متن كتب علوم تجربي دوره ‌ابتدایي از ضرايب درگيري مطلوبي برخوردار نيستند و در اكثر موارد ضريب حاصله نشانگر ارائه غيرفعّال متن كتب ميباشد. همچنين تصاوير و نمودارهاي كتب ‌علوم تجربي نيز داراي ضرايب مطلوبي نبوده و بهصورت غيرفعّال ارائه شده‌اند، ليكن پرسش‌ها و تكاليف آخر فصل از لحاظ ارائه فعّال در وضع بهتري قرار گرفتهاند. سیدی(1389) در تحقیقی با عنوان تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی چهارم ابتدایی بر اساس تکنیک ویلیام رومی و مقایسه محتوای کتاب بر اساس هدفهای رفتاری حیطه شناختی پرداخته است که نتایج حاکی از آن است که کتاب علوم از لحاظ متن به روش نیمه فعال و در حد متوسط و از لحاظ تصویر به روش غیرفعال طراحی شده است. در تحليل محتواي کتابهاي علوم‌تجربي سوم و چهارم، توسط امام جمعه مسايلي نظير غالب بودن جنبه نظري درس و ارائه موضوعات نظري متنوع و گوناگون باعث شده است که جنبه عملي درس ناديده گرفته شود و در هر دو کتاب تنها يک درس از هر کتاب به ارئه دانش عملي بپردازد و در کتاب سوم تنها در سه درس و در کتاب چهارم نيز فقط در يک درس به عملکرد کشف و ابداع توجه شده است (امام‌جمعه، 1377). با توجه به نظریهها و یافتههای تحقیقاتی فوقالذکر، میتوان به این نتیجه رسید که چون محتوای کتابهای درسی(واژهها، کلمات، جملات، تصاویر و پرسشها) دوره ابتدایی از مهمترین وسایل شناخت و آموزش دانشآموزان هستند، پس لازم است برنامهریزان درسی در تدوین اهداف آموزشی و طراحی کتابهای درسی علوم ابتدایی آنها را مدنظر قرار دهند و براي انجام آموزش و تدريس به صورت فعال بايد برنامههاي درسي كه بر اساس آن كار آموزش و تدريس انجام ميشود به صورت فعال و محرك فعاليت براي فراگيران تدوين گردد. در اين راستا در اين نوشتار تلاش شده است تا ميزان فعال بودن محتواي ارائه شده در كتاب علوم پايه چهارم با استفاده از تكنيك ويليام رومي در سال تحصیلی 90-91 بررسي گردد. بدین منظور فرضیههای زیر بررسی و تحلیل شدهاند: 1- متن کتاب علوم پایه چهارم ابتدایی بیشتر به صورت فعال ارائه شده است. 2- تصاویر ارائه شده در کتاب علوم پایه چهارم ابتدایی بیشتر یک موضوع را تشریع میکند. 3- پرسشهای مطرح شده در کتاب علوم پایه چهارم بیشتر از نوع پرسشهای فعال میباشد. 4- متن کتاب علوم پایه چهارم ابتدایی دانشآموزان را با فرآیند پژوهش و تفکر درگیر میکند. روش پژوهش: این پژوهش به صورت تحلیلی (روش تحلیل محتوا ) انجام شد. جامعهی آماری این پژوهش، کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی سال تحصیلی91-90 است، که مؤلفههاي متن، پرسش و تصویرهای کتاب مورد تحلیل قرار گرفته است. در نتيجه تحليل مشتمل بر مقولههایی است که برخی از آنها به متن، پرسشها و تصاویر فعّال و برخی مقولهها به متن، پرسشها و تصاویر غیر فعّال مربوط میشوند. و هدف از كاربرد اين روش در تحليل محتوا آن است كه دريابيم مقولهها تا چه حدي ميتواند يادگيرنده را نسبت به فراگيري «متن»، درگير كردن با «پرسش ها» و «تصاوير» جذب نمايد و ضريب درگيري دانشآموزان با آن، تا چه حد است؟ دادهها و اطلاعات از ارزشهای مناسب آمار توصیفی مانند: فراوانی، درصد، رسم نمودار، محاسبه ضریب درگیری در هر فصل برای متن پرسشها و تصاویر و نیز محاسبه ضریب نسبی در هر فصل برای اجزاء محتوا و سپس محاسبه ضریب درگیری دانشآموزان با کل متن تصاویر و کل پرسشها و همینطور  فرآیند دعوت به پژوهش و تفکر محاسبه شده است.  یافتهای پژوهش: از آنجا که نحوهی تنظیم کتاب به گونهای است که هر درس با تعداد زیادی پرسش آغاز و به پایان میرسد و واحدهای متن تنها در آغاز هر فصل به چند صفحه محدود شده است، به همین علت تحلیل متن  به تفکیک دروس ارائه نگردیده است. به این منظور ابتدا فراوانی کل متن کتاب به تفکیک فصول بدست آورده، سپس فراوانی مقولهها  را نیز جهت بهدست آوردن ضریب درگیری دانشآموزان با متن را به تفکیک هر يك از  فصول كتاب مورد ارائه و مورد  تحلیل قرار گرفته است. یافتهها بر اساس فرضیههای پژوهش به شرح زیر ارائه میشود: فرضیه اول: متن کتاب علوم پایه چهارم ابتدایی بیشتر به صورت فعال ارائه شده است. جدول 1- مقولههای متن بخش اول و دوم کتاب علوم تجربی سال چهارم ابتدایی بخش اولمقولههافراوانیدرصدبخش دوممقولههافراوانیدرصدعلوم زیستیa3438/32علوم فیزیکیa4428/37b671/5b877/6c195/.c523/4d861/7d793/5e957/8e1486/11f1052/9f523/4g766/6g877/6h1338/12h608/5i1719/16i2179/17105=N100=P118=N100=P  طبق جدول(1) چون ضریب درگیری دانشآموزان با متن در بخش اول و دوم کتاب که به ترتیب براساس تکنیک ویلیام رومی 79/. و 51/. میباشد، لذا میتوان نتیجه گرفت که در بخش اول و دوم کتاب علوم تجربی پایه چهارم متنهای ارائه شده به صورت فعال هستند. جدول 3- مقوله های متن بخش سوم و چهارم متن کتاب علوم تجربی سال چهارم ابتدایی بخش سوممقولههافراوانیدرصدبخش چهارممقولههافراوانیدرصدعلوم زمینa4987/24بهداشتa8153/41b1410/7b1164/5c1209/6c353/1d1359/6d961/4e2418/12e2228/11f2569/12f1620/8g1007/5g202/1h277/13h2025/10i2367/11i3189/15197=N100=P195=N100=P    طبق جدول(3) چون ضریب درگیری دانشآموزان با متن در بخش سوم و چهارم به ترتیب براساس تکنیک ویلیام رومی 97/. و 51/. میباشد، لذا میتوان نتیجه گرفت که در بخش سوم و چهارم کتاب علوم تجربی سال چهارم ابتدایی متنهای ارائه شده به صورت فعال هستند.     جدول 5- مقولههای تحلیل کل متن کتاب  چهارم کتاب علوم تجربی سال چهارم ابتدایی مقوله ها غیر فعالفعالبی اثرفراوانیدرصدa  20882/33b  3934/6c  2141/3d  3701/6 e 6921/11 f 561/9 g 274/4 h 6673/10  i9214/9559/49%45/35%96/14%N=615P=100   طبق جدول(5) شاخص درگیری دانشآموزان با متن کتاب 71/0 است، لذا میتوان نتیجه گرفت که طبق تکنیک ویلیام رومی متنهای ارائه شده در کتاب فعال است. فرضیه دوم: تصاویر ارائه شده در کتاب علوم پایه چهارم ابتدایی بیشتر یک موضوع را تشریع میکند. جدول 6- تحلیل تصاویر مقولههای بخش اول و دوم کتاب علوم تجربی سال چهارم ابتدایی بخش اولمقولههافراوانیدرصدبخش دوممقولههافراوانیدرصدعلوم زیستیa1144علوم فیزیکیa1605/47b728b805/21c416c742/18d312d742/18 N=25P=100eN=38P=100 طبق جدول(6) ضریب درگیری دانش آموزان با تصاویر در بخش اول و دوم براساس تکنیک ویلیام رومی به ترتیب 63/. و 5/. می باشد، لذا میتوان نتیجه گرفت که تصاویر ارائه شده در بخش اول و دوم کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی فعال هستند. جدول8- جدول تحلیل تصاویر مقولههای بخش سوم کتاب علوم تجربی سال چهارم ابتدایی بخش سوممقولههافراوانیدرصدبخش چهارممقولههافراوانیدرصدعلوم زمینa175/48علوم بهداشتa2616/54b528/14b1525/31c105/28c43/8d35/8d32/6N=35P=100N=48P=100   طبق جدول(8) براساس تکنیک ویلیام رومی چون ضریب درگیری دانش آموزان با تصاویر29/. میباشد، لذا میتوان نتیجه گرفت که تصاویر ارائه شده در بخش سوم کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی غیر فعال هستند. اما در بخش چهارم  چون ضریب درگیری دانشآموزان با تصاویر57/. میباشد، لذا تصاویر ارائه شده در بخش چهارم کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی فعال هستند.   جدول10- مقولههای کل تصاویر کتاب علوم تجربی سال چهارم ابتدایی مقوله ها غیر فعالفعالبی اثرفراوانیدرصد a 709/47b  359/23  c2517/12  d1610/99/479/23 N=146P=100 طبق جدول(10) شاخص درگیری دانشآموزان با تصاویر کتاب 5/. میباشد، لذا میتوان نتیجه گرفت که طبق تکنیک ویلیام رومی  تصاویر کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی غیر فعال هستند. فرضیه سوم: پرسشهای مطرح شده در کتاب علوم پایه چهارم بیشتر از نوع پرسشهای فعال میباشد. جدول11- تحلیل پرسشهای  بخش اول  کتاب علوم تجربی سال چهارم ابتدایی بخش اولمقولههافراوانیدرصدبخش دوممقولههافراوانیدرصدعلوم زیستیa204/45علوم فیزیکیa88/22b79/15b88/22c135/29c105/28d38/6d97/25N=44P=100N=35P=100 طبق جدول(11) براساس تکنیک ویلیام رومی چون ضریب درگیری دانشآموزان با پرسشها در بخش اول و دوم به ترتیب59/. و 18/1میباشد، لذا میتوان نتیجه گرفت که بخش اول و دوم کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی پرسشهای ارائه شده به صورت  فعال هستند. جدول13- تحلیل پرسشهای  بخش سوم و چهارم کتاب علوم تجربی سال چهارم ابتدایی بخش سوممقولههافراوانیدرصدبخش چهارممقولههافراوانیدرصدعلوم زمینa95/15علوم بهداشتa918b119/18b1224c282/48c2346d102/17d612N=58P=100N=50P=100   طبق جدول(13) بر اساس تکنیک ویلیام رومی چون ضریب درگیری دانشآموزان با پرسشها در بخش سوم و چهارم به ترتیب 9/1و 38/1 میباشد، لذا میتوان نتیجه گرفت که تصاویر ارائه شده در بخش سوم کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی به صورت فعال هستند.                                جدول شماره 15- فراوانی جملههای متن با توجه به صفحه انتخابی شماره صفحهJhyfedcba3-2-12-11131012--3-1-131810---1-2-72871----1-116681----2-96974--4---57752--1-1-11795-------158113------1685------2-18 a = 118  b = 1   c = 10    d = -      e = 11      f = 1     y = -      h = 15       j = 44 طبق جدول(15) میتوان نتیجه گرفت که با توجه به ایندکس (I) به دست آمده از بررسی جملات کتاب علوم پایه چهارم مقطع ابتدایی سال تحصیلی 91 – 1390 (با توجه به روش رومی) کمتر از 4/0 میباشد و تقریباً برابر با 2/0 است. پس محتوای کتاب علوم پایه چهارم ارزش پژوهشی کمتری دارد و جملات لفظی آن از جملات درکی بیشتر است. جدول16- مقوله تحلیل کل پرسشهای  کتاب علوم تجربی سال چهارم ابتدایی مقوله ها غیر فعالفعالفراوانیدرصدa 467/24b 384/20 c747/39 d2815/0545/154/75N=186P=100 طبق جدول(16) شاخص درگیری دانشآموزان با سؤالات کتاب 2/1 میباشد، لذا میتوان نتیجه گرفت که طبق تکنیک ویلیام رومی  پرسشهای کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی فعال هستند.     فرضیه چهارم: متن کتاب علوم پایه چهارم ابتدایی دانشآموزان را با فرآیند پژوهش و تفکر درگیر میکند.                                  جدول شماره 17-  فراوانی جملههای متن با توجه به صفحه های کتاب شماره صفحهJhyfedcba3-2-12-11131012--3-1-131810---1-2-72871----1-116681----2-96974--4---57752--1-1-11795-------158113------1685------2-18 a =118  b=1   c=10    d=-      e=11      f=1     y=-      h=15       j=44 طبق جدول(17) میتوان نتیجه گرفت که با توجه به ایندکس (I) به دست آمده از بررسی جملات کتاب علوم چهارم ابتدایی سال تحصیلی 91 – 1390 (با توجه به روش رومی) کمتر از 4/0 میباشد و تقریباً برابر با 2/0 است. پس محتوای کتاب علوم چهارم ابتدایی ارزش پژوهشی کمتری دارد و جملات لفظی آن از جملات درکی بیشتر است. بحث و نتیجه گیری: در كشور ما و در بسياري از كشورهاي ديگر دنيا نمود اصلي برنامهی درسي به صورت بيروني به صورت كتابهايي هستند كه در جريان آموزش مدرسهايي در اختيار دانشآموزان و معلمان قرار ميگيرند تا بر اساس آن برنامه آموزش انجام شود، پس توجه به این وسیله آموزشی یک ضرورت است. یافتههای حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که متنها و پرسشهای ارائه شده در کتاب فعال است و تصاویر کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی غیرفعال هستند و همچنین محتوای کتاب علوم چهارم ابتدایی ارزش پژوهشی و تفکر کمتری دارد و جملات لفظی آن از جملات درکی بیشتر است. تجزیه و تحلیل نتایج از بعضی ابعاد با پیشینه هماهنگ میباشد. که با یافتههای پژوهش فتحی واجارگاه (1372)از نظر فعال بودن پرسشها و ابراهیمی(1379)از نظر متنها همسویی دارد و با پژوهشهای  فتحی واجارگاه(1372) از نظر غیرفعال بودن تصاویر و نمودار و در تحقیق امام جمعه(1377) و سیدی(1389) از لحاظ عدم جنبه کاربردی و فعال نبودن تصاویر همسویی دارد.با توجه به یافتههای حاصل باید به این مسأله توجه داشته باشیم که هر گاه محتواي برنامهي درسي به گونهاي ارائه گردد كه يادگيرنده را با محتواي داده شده درگير سازد يعني اولاً سعي كند يادگيرنده را به استفاده از تجربيّات قبلي خود ترغيب نموده  و ثانياً او را به تجزيه و تحليل مطالب هدايت كند. در اين صورت در وي قدرت تفكّر و تعقل را پرورش خواهد داد، زيرا يادگيرنده را به معناي دقيق كلمه به تجربهكردن واداشته و فعّاليتهايي را در برخواهد انگيخت. در مقابل هر گاه اطلاعات و معلومات جديد به شكلي مشخص و كاملاً آماده در اختيار يادگيرنده قرار گيرند، به حفظكردن آنها قناعت خواهد كرد و چون موقعيتي براي فعّاليت و تجربه كردن فراهم نيابد، مطالب كاملاً به صورت سطحي در ذهن يادگيرنده جاي خواهند گرفت. در چنين حالتي نه تنها آموختههاي فرد او را در تفكر كردن كمك نميكنند بلكه حتي فرد امكان استفاده صحيح از آنها را نيز نخواهد داشت،  زيرا آموختههاي جديد در صورتي ميتوانند به خوبي در آينده، مورد استفادهي فرد واقع شوند كه داراي يك ساخت باشند و اين ساخت زماني حاصل ميشود كه فرد در جريان يادگيري فعّالانه دخالت داشته باشد تا آنچه را كه آموخته است با آنچه را كه ميآموزد در هم بياميزد و از آنها به ساخت معنا و تجربه جديدي برسد. وجود پيشنهادهايي مبني بر طرح مطالبي درباره پرورش مهارتها، وجود سؤالات و فعاليتهايي که دانش‌آموزان را در موقعيتهاي مبهم و خلاقيت برانگيز قرار دهد، وجود سؤالات  با تصاویر يا فعاليتهايي که يافتن پاسخ و حل آنها مستلزم به کارگيري مراحل کاوشگري، پژوهش و حل مسأله، تفکر نقاد، تفکر واگرا و پردازش اطلاعات باشد، نشان دهنده نياز به مطالبي از اين قبيل در کتابهاي علوم‌تجربي دوره‌ابتدايي است. منابع و مأخذ: شاهمحمدی، نیره(1388)، تحلیل محتوای کتابهای علوم تجربی پایههای چهارم و پنجم ابتدایی، با استفاده از روش ویلیام رومی و نظرسنجی از معلمان، در جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد، دانگاه آزاد اسلامی واحد تهران دانشگاه علوم تربیتی و روانشناسی سیدی، محبوبه(1389)، تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی چهارم ابتدایی بر اساس تکنیک ویلیام رومی و مقایسه محتوای کتاب بر اساس هدفهای رفتاری حیطه شناختی بلوم، مجله تازههای پژوهش در برنامهریزی درسی، سال اول، ش 1، پیاپی(3)، خردادماه درخشنده، مهری(1378). تحلیل محتوای علوم کتاب علوم تجربی جدید التألیف پایههای چهارم و پنجم ابتدایی در جوامع شهری، عشایری و روستایی استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از روش کلوز، مک لافلین و گانیک (پایان نامه چاپ نشده). قضاوی، منصوره و همکاران(1389)، تحلیل محتوای کتابهای تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی به لحاظ توجه به معضلات زیست محیطی، اندیشههای نوین تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهراء(س)،