دانلود گزارش تخصصی نحوه گسترش مشارکت اولیا در فعالیتهای متنوع مدرسه (docx) 9 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 9 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
بسم الله الرحمن الرحیم
گزارش تخصصی: نحوه گسترش مشارکت اولیا در فعالیتهای متنوع مدرسه
پایه ی چهارم ابتدایی
سال تحصیلی
نحوه گسترش مشارکت اولیا در فعالیتهای متنوع مدرسه
با توجه به مقتضیات زمان و پیشرفتهای سریع علمی و فلسفی و پیچیده شدن امر آموزش، نیاز آموزش و پرورش به منابع و نیروهای مادی و معنوی و انسانی روزافزون است بنابراین استفاده از ظرفیتهای جدید امری لازم و در این میان مشارکت اولیاء و حتی دانش‌آموزان بسیار ضروری است و محال است در دنیای کنونی بدون در نظر گرفتن نقش کلیدی آنها بتوان به اهداف آموزشی و تربیتی رسید ما در این نوشتار به طور مختصر به مشارکت اولیاء و آسیب‌شناسی آن خواهیم پرداخت.
توجه به انتظار اولیا
یکی از راهکارهای گسترش مشارکت اولیا در فعالیتهای متنوع مدرسه، توجه به انتظارات اولیاست. در تحقیق انجام شده تحت عنوان بررسی نگرش مدیران مدارس، اولیای دانش‌آموزان و کارشناسان، انجمن اولیا و مربیان سراسر کشور درباره طرح جامع مشارکت انتظار متقابل اولیا و مربیان مورد بررسی قرار گرفت.
مهمترین انتظارات اولیا
۱ـ حضور همه‌جانبه اولیا و مربیان در تصمیم‌گیری‌های آموزشی، پرورشی و اداره مدرسه
۲ـ اطلاع‌رسانی دقیق و به موقع درباره وضعیت تحصیلی و تربیتی دانش‌آموزان و مسائل و مشکلات مدرسه
۳ـ قدردانی از فعالیت‌ها و همکاری‌های مدرسه
۴ـ ایجاد فضای لازم برای رشد و شکوفایی استعدادهای دانش‌آموزان
۵ـ استفاده مناسب از توانایی‌های تخصصی و مهارتی اولیا
۶ـ برگزاری جلسات مشترک اولیا و مربیان به طور مستمر
۷ـ کیفیت‌بخشی به امر آموزش در مدارس٫
کلاسهای آموزش خانواده
نقش کلاسهای آموزش خانواده در جهت افزایش مشارکت‌های مردم در آموزش و پرورش بسیار اساسی است. وزارت آموزش و پرورش به عنوان بزرگترین نهاد تعلیم و تربیت در کشور که بیشترین فصل مشترک را با جامعه یعنی خانواده دارد موثرترین رسالت خود را جلب مشارکت‌های پدران و مادران در امر فرهنگ‌سازی از طریق ارتباط بیشتر خانه و مدرسه و ارتباط مستمر با خانواده‌ها و دانش‌افزایی آنان می‌داند، آموزش خانواده در جهت آشنا نمودن آنان با وظایف رفتاری خود برای انجام مشارکت‌های لازم در امر تعلیم و تربیت فرزندانشان بسیار ضروری است.
این کار بسیار مفید باعث شفاف شدن رابطه معلم و دانش‌آموزان از یک سو و اولیا و مربیان از سوی دیگر می‌شود. بسیاری از اولیا راه و شیوه‌های راهنمایی کودکان خود را نمی‌دانند. آنها علاقه وافری در یاری دادن به فرزندان خود دارند. در آموزشگاه‌ها دیده شده خانواده‌هایی که مرتب در این کلاسها حضور می‌یابند، افت تحصیلی دانش‌آموزان که به صورت‌های مردودی، تکرار پایه، ترک زودرس تحصیل یا تجدید شدن بسیار کاهش یافته است.
مفهوم مشارکت
مشارکت کلمه‌ای است عربی و از باب مفاعله و معادل فارسی آن انبازی، همیاری، همراهی و شریک شدن و همدست شدن در کارها و همکاری کردن است. به عبارت دیگر مــشارکت به معنی شریک کردن متقابل در امری است.
مشارکت همچنین در لغت هم به معنی انبازی کردن، شریک شدن و شریک کردن، همدستی، تعیین سود و زیان کسانی که با سرمایه‌های معین در زمان‌های مشخص به بازرگانی پرداخته‌اند، آمده است.
از بررسی تعریف‌های گوناگون مشارکت، این استنباط را می‌توان داشت که مشارکت نوعی سهیم و دخیل شدن در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی و اجراست.
این تصمیم‌گیری معطوف به هدفی است که مشارکت‌کنندگان تمایل نشان می‌دهند، برای تحقق مشترک با دیگران به کنش متقابل یاریگرایانه بپردازند. پس اگر هدفی مشترک در میان نباشد، یا دخیل و سهیم شدن در تصمیم‌ها عملی نباشد، مشارکت مفهومی نخواهد داشت.
اهمیت مشارکت در اسلام
خداوند در سوره شوری، آیه ۳۸ را مهمترین اصل اجتماعی می‌داند و می‌فرماید: «والذین استجابوا لربهم و اقاموا الصلاة و أمرهم شوری بینهم و مما رزقناهم ینفقون»؛ و «آنها که دعوت پروردگارشان را اجابت کرده و نماز را برپا داشته و کارهایشان به طریق مشورت در میان آنها صورت می‌گیرد، و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم انفاق می‌کنند». این آیه به برخی از اوصاف مؤمنین اشاره کرده، می‌فرماید: آنها که دعوت پروردگارشان را اجابت کرده و فرمانهای او را از جان و دل پذیرفته‌اند و نماز را برپا داشته‌اند و کار آنها به طریق شوری و مشورت در میان آنها صورت می‌گیرد (و أمرهم شوری بینهم) و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم، در راه خداوند انفاق می‌کنند.
بعد از نماز مهمترین مسأله اجتماعی همان اصل «شوری» است که بدون آن همه کارها ناقص است. یک انسان هر قدر از نظر فکری نیرومند باشد نسبت به مسائل مختلف فقط از یک یا چند بعد می‌نگرد، لذا ابعاد دیگر بر او مجهول می‌ماند، اما هنگامی که مسائل در شوری مطرح گردد و عقلها و تجارب و دیدگاه‌های مختلف به کمک هم بشتابند مسائل کاملاً پخته و کم‌عیب و نقص می‌گردد و از لغزش دورتر است. به همین جهت در حدیث پرمعنایی از پیغمبر گرامی اسلامی می‌خوانیم: «انه ما من رجل یشاور احدا الا هدی الی الرشد؛ احدی در کارهای خود مشورت نمی‌کند مگر اینکه به راه راست و مطلوب هدایت می‌شود».
ضرورت مشارکت
یکی از فرصت‌هایی که در اختیار مدارس قرار دارد، امکان بهره‌گیری از توان بالقوه فکری، علمی، مهارتی و تخصصی والدین دانش‌آموزان، در جهت بهبود و ارتقای سطح کیفی برنامه‌ها و فعالیتهای مدارس است.
در حال حاضر نظام آموزشی ایران با حدود ۱۳ میلیون دانش‌آموز تحت تعلیم در دوره‌های مختلف تحصیلی و ۲۶ میلیون پدر و مادر دانش‌آموز، در تعامل و ارتباط نزدیک قرار دارد.
در میان این جمعیت قابل توجه، افراد دارای صلاحیت‌های تخصصی، حرفه‌ای و مهارتی بالا و قابلیت‌های علمی مفید و موثر و نیز صاحب‌نظرانی با کفایت وجود دارند که با برنامه‌ریزی صحیح و منطقی می‌توان همه ساله این منابع بالقوه فکر، اندیشه، نظر، تخصص و مهارت را برای مداخله و مشارکت در فرایندهای تصمیم‌گیری، اجرا و ارزشیابی کلیه برنامه‌ها و فعالیتهای آموزشی و تربیتی (در تمامی سطوح نظام آموزشی و نه فقط مدارس) فراخواند.
از آن جا که والدین، انگیزه بالایی برای پیشرفت علمی، تحصیلی و تربیت اخلاقی، اجتماعی و حرفه‌آموزی فرزندان خــود دارند، اگـــر زمینه و بستر مناسبی برای جلب و جذب توانمنــدیها آنان فراهم شود، مطمــئناً از همکاری با سیستم آموزشی مضایقه نخواهند کرد.
به نظر می‌رسد در نظام کنونی آموزش و پرورش، سازوکارهای جلب و جذب مشارکت‌های علمی و تخصصی والدین به شکل نظام‌مند وجود دارد و هر جا سخن از مشارکت اولیا و مربیان به میان می‌آید، ذهن مخاطب، ناخودآگاه به سمت مشارکت مالی آنها معطوف می‌گردد و سایر ابعاد مشارکت، شاید نزد مسئولان و برنامه‌ریزان تعلیم و تربیت مغفول واقع شده است.
دیگر فرصت سودمند حاصل از مشارکت والدین در تصمیمگیریها و برنامه‌ریزی‌ها، تقریب نگرش و انتظارات و در نتیجه ایجاد همسویی و هم جهتی در شیوه‌های تربیتی خانه و مدرسه خواهد بود که از بروز تعــارض‌ها و آسیــب‌های تربیتی ناشی از روشهای چندگانه و معارض، ممانعت خواهد کرد.
هرگاه سخن از مشارکت به میان می‌آید، نکته اساسی که باید لحاظ شود، ایجاد زمینه شکوفایی افکار عمومی، به منظور همکاری و همیاری با دستگاه آموزش و تربیت است. در جامعه‌ای می‌توان ادعا کرد فضای آموزشی آمیخته با تفکر مشارکت مردم با نهادهای تربیتی است که در آن جامعه، والدین و مسئولان انتظارات مشابهی در زمینه رشد و تربیت کودکان و نوجوانان داشته باشند.
«مشارکت‌های مردمی» یکی از عبارتهایی است که امروزه در آموزش و پرورش رایج شده و منظور از آن شیوه‌هایی است که به وسیله آنها مردم با استفاده از توانایی‌های خود، خدمات کمی و کیفی به آموزش و پرورش ارائه می‌دهند.
از آنجا که منابع دولتی برای امر مهم آموزش و پرورش محدود است، ضرورت استفاده از مشــارکت‌های مردمی بیــش از گــذشته احــســاس می‌شود.
متولیان آموزش و پرورش در سطح کلان بر آن شده‌اند، ضمن نهــادینه‌کردن مشارکت‌های مردمی و برنامه‌ریزی جهت جلب و جذب این مشارکت‌ها، بخشی از نیازمندی‌های آموزشی و پرورشی را تأمین کنند. بدون تردید، این مهم می‌تواند با استفاده از قابلیت‌های گوناگون خانواده‌ها عینیت یابد.
تجربه‌ی کشورهای موفق در آموزش و پرورش گواه این ادعا است که مشارکت اولیاء در ارائه‌ی خدمات آموزشی و پرورشی به مدرسه‌ها، همواره با اثربخشی چشمگیر، ثبات برنامه‌ریزی و موفقیت همراه بوده است.
اهمیت موضوع:
مشارکت واقعی و جدی قشرهای متفاوت مردم در اداره امور جامعه و بیش از هر جا در آموزش و پرورش و در سنگر مدرسه معنای درست خود را پیدا می‌کند که بهترین روابط، یعنی حسن تفاهم، اعتماد، همدلی، هم‌اندیشی و صمیمیت میان اولیاء و مربیان برقرار باشد.
این امر خطیر با موانع و کاستی‌هایی به این شرح روبرو است:
1- ضعف مدارس در برقراری ارتباط با اولیاء و اطلاع‌رسانی صحیح و به موقع٫
2- ضعف در برنامه‌ریزی و عملکرد یا ناهماهنگی در نگرش‌ها و تصمیمگیریها با توجه به گوناگونی مدارس از نظر آموزشی، اجتماعی و فرهنگی
3- فعال‌نبودن دانش‌آموزان در امر مشارکت.
4-فعال‌نبودن معلمان در امر مشارکت.
5- نبود تبلیغات و آگاه‌سازی برای جلب مردم به مشارکت.
روشهای جلب مشارکت:
۱ـ آگاه‌ساختن معلمان در مورد توانایی و ظرفیت عظیم اولیاء در آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان.
۲ـ آموزش معلمان در جهت تقویت مهارتهای ارتباطی آنان با اولیاء برای شناخت بهتر انتظارات و نیازهای طبقات مختلف اجتماعی.
۳ـ ایجاد تغییر و تحول در نحوه تشکیل انجمن اولیاء و مربیان در مدرسه.
۴ـ تقویت مهارتهای آموزشی و پرورشی اولیاء.
۵ـ ایجاد تحول در جامعه‌ی محلی اطراف مدرسه، بازدید معلمان از خانه‌ی دانش‌آموزان پرمسئله، حضور داوطلبان در مدرسه و…
راه‌های گسترش مشارکت اولیا
مهمترین انتظارات اولیاء از مدیران براساس نتایج به دست آمده عبارتند از:
۱ـ حضور همه جانبه‌ی اولیاء و مربیان در تصمیم‌گیری‌های آموزشی و اداره مدرسه.
۲ـ اطلاع‌رسانی دقیق و به موقع درباره وضعیت تحصیلی و تربیتی دانش‌آموزان و مسائل و مشکلات مدرسه.
۳ـ کیفیت بخشی به امر آموزش در مدرسه
۴ـ ایجاد فضای لازم برای رشد و شکوفایی استعدادهای دانش‌آموزان.
۵ـ استفاده مناسب از توانایی‌های تخصصی و مهارتی اولیاء.
۶ـ برگزاری جلسات مشترک اولیاء و مربیان به طور مستمر.
۷ـ قدردانی از فعالیت‌ها و همکاری‌های اولیاء در مدرسه.
راهکارهای کیفیت بخشی
۱ـ توجه به فضای فیزیکی در مدرسه در همه ابعاد از جمله میز و نیمکت مناسب، رنگ کلاسها، تخته سیاه، گچ تحریر مرغوب و…
۲ـ روابط انسانی مطلوب بین کارکنان و دانش‌آموزان و اولیا با هدایت و رهبری دلسوزانه مدیر با عنوان کارگردان اصلی در مدرسه
۳ـ ارتباط و تعامل دوسویه بین دانش‌آموزان به عنوان عنصر اصلی و محوری در تعلیم و تربیت
۴ـ توجه جدی به نیازهای آموزشی و پرورشی دانش‌آموزان در مدرسه از قبیل کتابخانه، نمازخانه، کارگاههای علمی و رایانه، آزمایشگاه، زمین بازی مناسب، وسایل و امکانات ورزشی و…
۵ـ کیفیت بخشی به جلسات شورای معلمان با طرح مسایل علمی و کاربردی و تشکیل کارگاههای آموزشی
۶ـ هدایت و راهنمایی معلمان به آموزشهای خلاق و استفاده از یادگیری مشارکتی توسط خود دانش‌آموزان، استفاده از روشهای تدریس بارش مغزی (فکری) برای توانمندسازی دانش‌آموزان در حل مسایل روزمره و زندگی
۷ـ توجه لازم به کلاسهای جبرانی و ارایه برنامه منظم مطالعه به دانش‌آموزان در منزل
۸ـ توجه جدی به بانک جایزه در مدرسه و تشویق دانش‌آموزان
۹ـ توجه جدی به ساعت ورزش در مدارس و نیز برگزاری مسابقات علمی در مدارس با تشویق دانش‌آموزان
۱۰ـ توجه جدی و اهمیت‌دادن به روز نوجوان و جوان و دانش‌آموز در مدرسه و ارتباط مستمر و دو سویه بین کارکنان مدرسه و دانش‌آموزان در جهت حل مسایل روزمره با کمک خود دانش‌آموزان
نتیجه گیری:
به منظور مشارکت بیشتر اولیاء روی دو محور می‌توان کارکرد.
۱ـ توجه به انتظارات اولیاء نظیر:
مشارکت در تصمیمگیریها، اطلاع‌رسانی مناسب از وضعیت دانش آموز در مدرسه، قدردانی از اولیاء پرتلاش، ایجاد فضای فیزیکی و معنوی مناسب، استفاده از مهارتهای خاص در جایگاه مناسب خود، برگزاری جلسات مشترک، کیفیت بخشی آموزشی و تربیتی و…
۲ـ برگزاری جلسات آموزش خانواده، و همچنین جلسات هم اندیشی و بارش فکری و…
ضمنا جهت مشارکت حداکثری اولیاء و فراهم نمودن فضای مناسب و بسترسازی مطلوب می‌توان با ابزارهای زیر شرایط را بطور اساسی دگرگون کرد.
ـ تغییرات اساسی در آیین‌نامه‌های اجرایی و ساختارهای قانونی تا ظرفیتهای جدید ایجاد نمایند.
ـ تغییرات اساسی در نگرش اولیاء و مربیان خصوصاً مدیران مدرسه، میانی و عالی تا هر کدام به سهم خود جایگاه قانونی را درک کنند و حریم و حدود خود را بدانند.
ـ مدون نمودن تجربیات موفق و تشویق اولیاء برای مشارکت بیشتر.
ـ داشتن نگاه معنوی به اولیاء به جای نگاه مادی گرایانه.
ـ ساختن بستر فرهنگی و اجتماعی.
فهرست منابع:
www.roshd.ir
www.shaparack.ir
www.jazirehdanesh.com
madreseha.com
hamgam.medu.ir
www.zibaweb.com
مجلات پیوند
